Czy garbarstwo przetrwa jako filar przemysłu skórzanego?

Zanikające zawody i pojawiające się nowe sprawiły, że wskutek procedowania obecnie w Parlamencie RP ustawy Prawo oświatowe i ustawy o systemie oświaty oraz innych ustaw może zniknąć zawód garbarz skór i technik garbarz. Zmianie może ulec nazwa tego zawodu i podstawa programowa.

Zawód ten może zniknąć z dotychczasowej klasyfikacji zawodów, co sprawi wiele problemów pracującym w przemyśle garbarskim, jak również uniemożliwi wszelkie formy kształcenia czy dokształcania.

Prawdą jest, że od kilku lat nie istnieją szkoły tej branży. Utrzymanie szkół o profilu garbarskim było bardzo kosztowne ze względu na potrzebę utrzymania laboratoriów, warsztatów, kosztownych maszyn i urządzeń. W 2017 r. powstała koncepcja utworzenia jednego lub dwóch centrów kształcenia zawodowego w tej branży w kraju, ale jak na razie nie doszło do realizacji projektu. Odwlekanie w czasie decyzji w zakresie tworzenia takiej szkoły lub szkół sprawi, że niebawem może być już trudno znaleźć nauczycieli zawodu i instruktorów. Kosztów nauczania prawdopodobnie nie uda się przezwyciężyć bez wsparcia finansowego dla samorządów, ale warto ten kierunek reaktywować, chociażby ze względu na wartość branży.

Polska produkcja garbarska w okresie powojennym stanowiła znaczącą pozycję w gospodarce, a skóra była cennym towarem eksportowym. Polska nauka i naukowcy byli i są cenieni w świecie a absolwenci szkół garbarskich poszukiwani. Po okresie zapaści, jak wskazują dane statystyczne, od kilku lat produkcja garbarska systematycznie wzrasta. O potrzebie kształcenia kadr dla przemysłu garbarskiego wypowiadała się Ogólnopolska Izba Branży Skórzanej, Instytut Przemysłu Skórzanego i Polska Izba Przemysłu Skórzanego. Kształcenie kadr dla przemysłu skórzanego jest podstawą jego istnienia i niepowetowaną stratą byłaby likwidacja szkolnictwa czy zawodu garbarza, chociażby ze względu na wieloletnie tradycje i pozycję na rynkach światowych.

Opierając się na danych GUS przykładowo produkcja skór bydlęcych bez sierści po systematycznych spadkach do poziomu 15 tys.t. w 2010r. odnotowano sukcesywny wzrost produkcji i w 2016 osiągnął już poziom 21,1 tys.t. Równolegle ze wzrostem produkcji garbarskiej następował wzrost produkcji wyrobów skórzanych i przykładowo produkcja obuwia skórzanego w analogicznym okresie wzrosła z 11,8 mln. par do 13,9 mln. par w 2016r. Produkcja wyrobów skórzanych w sposób naturalny idzie w parze z produkcją garbarską i ważne jest aby przemysł garbarski mógł się rozwijać. Szczególne obciążanie dodatkowymi kosztami tej branży wyhamowuje obecnie poziom produkcji, a bardzo niebezpiecznym dla przyszłości garbarstwa jest brak kształcenia zawodowego. Produkcja przemysłu skórzanego zawsze stanowiła i stanowi ważną pozycję dochodu narodowego, a jakość wyrobów jest rozpoznawalna poza granicami naszego Kraju. Od tego czy nauczanie w zawodach garbarz i technik garbarz zostanie reaktywowane zależy przyszłość branży skórzanej. Zakłady garbarskie nie mają nowych kadr przygotowanych do zawodu. W obecnie szczególnie trudnych warunkach funkcjonowania garbarnie muszą ponosić koszty czasochłonnego przygotowania pracowników na potrzeby własnej działalności.

Pozytywnie należy odnotować przygotowywanie projektu Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie zawodów szkolnictwa branżowego. Projekt określa ogólne cele i zadania kształcenia zawodowego i planowane efekty nauczania wraz z oceną kompetencji w odniesieniu do nabytych umiejętności. Przepisy konsultowanego rozporządzenia prawdopodobnie wejdą w życie od roku szkolnego 2019/2020. Zawody branży skórzanej, w tym garbarz skór i technik garbarz zostały włączone do branży mody wraz z przemysłem włókienniczym, odzieżowym, zawodami krawieckimi i dekoracyjnym. Branża skórzana obecnie jako branża mody znacznie różni się od innych zawodów tej branży pod względem zakresu i całkiem innych przedmiotów nauczania, zakresem wymaganej wiedzy i całkiem innych oczekiwanych efektów nauczania. Zawodom garbarz skór i technik garbarz bliżej jest do np. branży chemicznej niż mody. Korzystnie byłoby wrócić do branży skórzanej i to nie tylko z tytułu uwarunkowań tradycji i historycznych ale należy uwzględniać również obecne i przyszłe warunki formalne i prawne funkcjonowania tych zawodów.