Chemia w obuwiu z importu

 SZKODLIWE SUBSTANCJE W OBUWIU Z IMPORTU

Ogólnopolska Izba Branży Skórzanej z siedzibą w Radomiu, sygnalizuje ogromny problem dotyczący jakości obuwia oraz zawartości w nim składników szkodliwych substancji i związków – szczególnie dotyczy to obuwia z importu, głównie z krajów poza unijnych / Indie, Pakistan, Bangladesz, Indonezja, Wietnam, Chiny /.

Obuwie to, sprowadzane na obszar celny Unii Europejskiej, a kierowane np. do Polski, praktycznie nie jest w żaden sposób kontrolowane i sprawdzane pod kątem zastosowania prawidłowych materiałów / skóry, tkanin, tworzyw sztucznych itp. / Nikt nie wie co w tych wyrobach może się znajdować i jak działać szkodliwie na organizm człowieka. Osobną kwestią pozostaje konstrukcja i technologia tych wyrobów, tzn. czy obuwie jest dostosowane np. do cech antropometrycznych Polaków / dorosłych, a szczególnie dzieci / - chodzi między innymi o prawidłowości konstrukcji, projektowanie, zastosowanie odpowiednich kopyt, tęgości tych kopyt, budowa anatomiczna tych kopyt itp. /

Zgodnie z zasadami REACH i Europejskiej Agencji Chemikaliów, w załączniku XVIII, w wyrobach przeznaczonych na rynek / dla konsumentów /, NIE MOGĄ występować następujące substancje chemiczne : kadm, ftalany, ołów, aminy aromatyczne, fumeran di metylu, nikiel.

Procedura rejestracji substancji powinna wymagać od producentów i importerów przedłożenia dokumentacji zawierającej wszystkie informacje. Zarejestrowane substancje powinny być dopuszczone do obrotu na rynku wewnętrznym – istnieje europejski wykaz substancji chemicznych o znaczeniu handlowym EINECS

Podstawą oceny substancji są karty charakterystyki i na ich podstawie należy sporządzić ocenę ryzyka danej substancji.

W skórach, tkaninach, tworzywach stosowanych do produkcji obuwia nie mogą znajdować się takie substancje rakotwórcze jak tlenek chromu sześciowartościowego, chromian cynku, butan, benzen, tlenek niklu, tlenek arsenu i inne oraz substancje działające szkodliwie na rozrodczość, takie jak : di-chromian potasu, chromian sodu, benzopiren, ftalany i inne.

Związków tych nie powinno być w wyrobach / obuwiu / dostarczanych na polski rynek, niestety na wskutek ogromnego importu i braku możliwości badań tych wyrobów w kraju, Międzynarodowa Unia Stowarzyszeń Techników Skórzanych i Chemików opracowała normę / ISO 17234 – 1 ; 2015 / dotyczącą oznaczania niektórych barwników azowych w skórach barwionych. Normy te są przeglądane i ewentualnie aktualizowane co 5 lat, na skutek zmian w technice i technologii.

Powyższy problem braku badań dotyczy również producentów polski. Zgodnie z ustawą Dz. U. 2002 nr 169 poz. 1386, Polskie Normy są nie obowiązkowe a ich stosowanie jest dobrowolne z wyjątkiem przypadku, gdy Polska Norma jest przywoływana w akcie prawnym – szczególnie to dotyczy norm związanych np. budownictwem. Oprócz tego na skutek objęcia Polskich Norm prawami autorskimi i w dodatku wyjęcia ich z pod reżimu ustawy o dostępie do informacji publicznej Dz. U. 2001 nr 112 poz. 1198 – dostęp do Polskich Norm jest płatny. Ceny wahają się od kilku do kilkunastu za jedną normę. Według PKN tylko odniesienie do polskiej normy w ustawie skutkowało by obowiązkiem jej stosowania.

W związku z powyższym producenci półfabrykatów do produkcji obuwia tj. skór, podszewek, tkanin, podeszew, pod-podeszew, nici ,ozdób metalowych, oczek, sznurowadeł itp. nie są zobowiązani do stosowania się do Polskich Norm i kontrolnego badania wyrobów.

W ramach swoich kompetencji Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów monitoruje rynek obuwia. Ustawa 12 grudnia 2003 o ogólnym bezpieczeństwie produktów Dz. U. 2016 poz. 2047 mówi że produktem bezpiecznym jest produkt, „ który w zwykłych warunkach jego używania, z uwzględnieniem czasu używania produktu, a także w zależności od rodzaju produktu, sposobu uruchomienia oraz wymogów instalacji i konserwacji, nie stwarza żadnych zagrożeń dla konsumentów lub stwarza znikome zagrożenia dające się pogodzić z jego zwykłym używaniem. „

Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów jest właściwy w sprawach ochrony konkurencji i konsumentów podejmowanych jedynie w interesie publicznym – Art. 1 Ustawy z dnia 16 lutego 2007 o ochronie konsumentów Dz. U. Nr 50 poz. 331.

Do zadań Inspekcji Handlowej Dz. U. 2014 poz. 148 - należy między innymi kontrola substancji chemicznych, mieszanin, wyrobów na podstawie Art. 67 rozporządzenie 1907/ 2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 w sprawie rejestracji, oceny udzielania zezwoleń i stosowania ograniczeń / REACH – Dz. U. UE z 30. 12. 2006, Nr. 396/

Według opinii UOKIK , inspekcja handlowa zgodnie z planem kontroli każdego roku dokonuje badań laboratoryjnych różnych wyrobów znajdujących się w obrocie konsumenckim, w których mogą występować substancje chemiczne wymienione w załączniku XVII rozporządzenia REACH.

UOKIK stwierdza, że możliwości badawcze i finansowe są ograniczone i nie istnieje możliwość badania wszystkich substancji dla których istnieją ograniczenia / pismo Zastępcy Dyrektora Inspekcji Handlowej Pana Dariusza Łomowskiego /

Powstaje zatem ogromna luka w prowadzeniu badań obuwia trafiającego na nasz rynek, głównie z importu – w 2017 roku było to ponad 180 mln par obuwia i nie wiadomo jaka ilość szkodliwych substancji w obuwiu trafia do obywateli polski w tym do dzieci.

Ogólnopolska Izba Branży Skórzanej po zasięgnięciu większości opinii Członków proponuje :

1. Wprowadzić obowiązek dostarczania badań i certyfikatów na każdą partię sprowadzanego do polski obuwia lub przeprowadzenia takich badań w notyfikowanej jednostce badawczej przez importerów i produkujących obuwie za granicą na rynek polski.

2. Wprowadzić obowiązek przedstawiania certyfikatów zgodności każdej partii obuwia sprzedawanej przez krajowych producentów w kraju / do sklepów, hurtowni itp. /

3. Doprowadzić do włączenia do systemu badań obuwia IPS w Łodzi oraz UTH w Radomiu i przeznaczenia na ten cel przez Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii adekwatnych środków finansowych.

Jesteśmy przekonani, że powyższe działania przyczynią się do wyeliminowania z Polskiego rynku wyrobów szkodliwych dla Polek i Polaków.

SPOTKANIE W MINISTERSTWIE

W dniu 14 marca w Sejmie RP odbyło się posiedzenie Parlamentarnego Zespołu na rzecz Wspierania Przedsiębiorczości i Patriotyzmu Ekonomicznego – przewodniczył poseł Marcin Duszek. Tematem spotkania był system kontroli bezpieczeństwa obuwia sprzedawanego w Polsce.

Głównym motorem, inicjatorem powyższego tematu był Pan Paweł Bartnicki – Prezes Zarządu Firmy Bartek S.A. z Mińska Mazowieckiego. Firma „ Bartek ” jest największym w Polsce producentem obuwia dziecięcego i młodzieżowego.

Wg Pana Bartnickiego, ogromny problem dotyczący jakości importowanego do Polski obuwia / w tym dziecięcego / dotyczy faktu braku możliwości sprawdzenia tego obuwia pod kątem prawidłowości konstrukcji, prawidłowych materiałów / skóra, pod-podeszwa, podstawy itp. / jeśli chodzi o zawartość w nich substancji szkodliwych, rakotwórczych i negatywnie wpływających na zawodność, takich jak; chromu sześciowartościowego, ftalany, benzen, tlenek niklu, tlenek arsenu, benzopiren, barwniki azowe itp.

Paweł Bartnicki podkreślał, że instytucje powołane do kontroli między innymi obuwia, takie jak Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, w wystarczającym stopniu nie dokonuje tej kontroli Przedstawiciele UOKIK zapewnili firmę, twierdząc, że w 2018 roku dokonano ok. 160 kontroli partii obuwia w skali kraju. Na większą ilość kontroli nie pozwala budżet UOKIK.

Przedstawicielka Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie wyjaśniła, że Instytut nie posiada własnych laboratoriów badawczych i we wszystkich opiniach posiłkuje się opiniami certyfikowanych jednostek badawczych i na ich podstawie ocenia jakość wyrobów dla dzieci.

W spotkaniu uczestniczyli również przedstawiciele obu Izb działających w Polsce tj. Ogólnopolska Izba Branży Skórzanej w Radomiu oraz Polska Izba Przemysłu Skórzanego w Łodzi.

Przedstawiciele obu tych Izb proponują większą kontrolę wyrobów obuwniczych i półfabrykatów trafiających na polski rynek – wyroby te powinny mieć certyfikaty oznaczające, że nie zawierają one żadnych substancji szkodliwych dla użytkowników /zarówno dzieci jak i dorosłych/ Ważną propozycją złożoną podczas dyskusji przez przedstawicieli Izb Skórzanych była propozycja wprowadzenia 5% podatku VAT na obuwie dla dzieci i młodzieży. Od 01.06 2019 mają zacząć obowiązywać nowe stawki VAT na niektóre towary i usługi, takie jak żywność dla niemowląt i małych dzieci, smoczki, pieluszki, foteliki samochodowe, e-booki – na tej liście nie znalazło się niestety między innymi obuwie dla dzieci oraz odzież dla dzieci, stąd wniosek do Zespołu Parlamentarnego o objęcie tych wyrobów stawką 5% podatku VAT.

Następnie na wprowadzenie Wiążącej Informacji Stawkowej /WIS/. WIS będzie decyzją wydawaną przez dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej na potrzeby opodatkowania VAT / chodzi o określenie własnej stawki VAT dla danego towaru lub usługi /

Zmieniony także będzie sposób identyfikowania towarów i usług na potrzeby podatku VAT. Przewidziano odejście od stosowania Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług / PKWiU 2008 / na rzecz Nomenklatury Scalonej /CN – w odniesieniu do towarów / oraz aktualnej PKWiU / PKWiU 2015 – dotyczy usług /.

Przedstawiciele Instytutu Przemysłu Skórzanego w Łodzi zadeklarowali, że są w stanie dokonywać badań obuwia, skór i innych półfabrykatów pod warunkiem otrzymania odpowiednich środków finansowych.

Wszystkim zebranym, co dano wyraz w deklaracjach – zależy na tym, aby na polski rynek trafiły wyroby dobre jakościowo, bezpieczne dla użytkowników / szczególnie dla dzieci / i aby nie zawierały żadnych substancji szkodliwych dla zdrowia i życia. Wiąże się to jednak z decyzjami gospodarczo – politycznymi dotyczącymi między innymi zwiększenia nakładów na badania tych wyrobów na stworzenie odpowiednio gęstej sieci kontrolnej, tak aby na rynek nie trafiało obuwie o złej jakości i zawartości substancji szkodliwych.

POSTULATY I WNIOSKI ZMIERZAJĄCE DO POPRAWY SYTUACJI W BRANŻY SKÓRZANEJ

W nawiązaniu do spotkania w Sejmie – Parlamentarny Zespół na rzecz Wspierania Przedsiębiorczości i Patriotyzmu Ekonomicznego, po owocnej dyskusji, przedstawiono postulaty i wnioski zmierzające do poprawy sytuacji w branży skórzanej :

1. Możliwość przywrócenia PN w zakresie skór i obuwia – dla wyrobów przeznaczonych na rynek we współpracy z Instytutem Przemysłu Skórzanego w Łodzi i Uniwersytetem Technologiczno – Humanistycznym w Radomiu oraz Instytutem Technologii i Eksploatacji w Radomiu.

2. Wprowadzenie obowiązku posiadania certyfikatów na obuwie wyprodukowane poza UE – pod względem REACH i braku w obuwiu substancji szkodliwych / rakotwórczych, negatywnie wpływających na rozrodczość / ze szczególnym uwzględnieniem skór pozyskiwanych / produkowanych / w krajach Azji tj. Bangladesz, Indie, Chiny itp.

3. Zwiększenie środków finansowych na badania wyrobów skórzanych w Polsce dla UOK i K, Instytutu Przemysłu Skórzanego, Uniwersytetu Przemysłu Skórzanego w Radomiu, w celu weryfikacji wyrobów sprowadzanych na Polski obszar celny – praktyczna kontrola dostarczanego obuwia do Polski.

4. Wprowadzenie przez Rząd Rzeczpospolitej Polski / Ustawą Sejmową / obniżenia podatku VAT z 23% do 5% na obuwie dziecięce i młodzieżowe / do rozmiaru 39 / produkowane w Polsce, a obecnie produkowane poza Unią Europejską opodatkowanie podatkiem VAT w wysokości 23%.

5. Wprowadzić możliwość / obowiązek / oznaczania wyrobów wyprodukowanych w Polsce np. flagą Polską lub napisem: „Wyprodukowano w Polsce”.

6. Obie Izby – Ogólnopolska Izba Branży Skórzanej w Radomiu i Polska Izba Przemysłu Skórzanego w Łodzi, wspólnie z Instytutem Przemysłu Skórzanego z Łodzi i Uniwersytetem Technologiczno – Humanistycznym z Radomia oraz z UOK i K Upoważnić do kontroli obuwia markowego, sprzedawanego w sklepach / salonach w Polsce / pod kątem zachowania odpowiednich parametrów zdrowotnych, zastosowanych w nich materiałów oraz prawidłowości konstrukcji i technologii / ze względu na dużą ilość reklamacji na to obuwie, szczególnie produkowane w krajach azjatyckich np. Wietnam, Indonezja, Chiny, Bangladesz itp. /