CORNET II - ReProcessShoe

Obuwie jest artykułem konsumenckim powszechnego użytku, a jego konsumpcja nieustannie rośnie. Zadaniem obuwia jest zarówno ochranianie ludzkiej stopy w czasie chodzenia jak i dekorowanie jej i uzupełnianie stroju człowieka zgodnie z aktualnymi tendencjami mody. Produkcja obuwia jest bardzo duża. W 2018 roku wyprodukowano ponad 24 mld par butów. Prawie 49% światowej konsumpcji obuwia przypada na Europę. Tak znaczne ilości użytkowanego obuwia oznaczają również znaczne ilości odpadów i obuwia poużytkowego. Po zakończeniu cyklu życia zużyte obuwie staje się odpadem, trudnym do zagospodarowania ze względu na wielomateriałową i złożoną budowę. Jako materiały wierzchu najczęściej stosowane są skóra naturalna i materiały tekstylne, jako materiały spodowe - polimery syntetyczne (plastyfikowany PVC, poliuretany, kauczuki termoplastyczne i wulkanizowana guma). Problem utylizacji obuwia poużytkowego jest coraz pilniejszy do rozwiązania. W tym celu należy:

• opracować zasady prawne,

• rozpatrzeć możliwości redukcji ilości powstających odpadów,

• opracować metody recyklingu zużytych materiałów obuwniczych,

• opracować metody powtórnego użycia zużytych materiałów obuwniczych,

• opracować metody wykorzystania odpadów jako źródło energii,

• opracować ogólne zasady postępowania z odpadami obuwia poużytkowego.

Częściowe rozwiązanie problemu zagospodarowania odpadów w postaci obuwia poużytkowego podjęto w niniejszym projekcie, realizowanym przez konsorcjum międzynarodowe składające się z:

• PFI(Prüf- und Forschungsinstitut Pirmasens e.V.) - Niemcy,

• OIBS (Ogólnopolska Izba Branży Skórzanej) – Polska,

• Ł-ITEE (Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Technologii Eksploatacji) - Polska.

Obuwie jest artykułem konsumpcyjnym używanym przez każdego z nas. Produkcja obuwia ciągle rośnie. W 2018 roku wyprodukowano ponad 24 mld par butów. Prawie 49% światowej konsumpcji obuwia przypada na Europę. Największymi producentami obuwia w Europie są Włochy, następnie Portugalia i Hiszpania. Do Europy jest tez importowane w bardzo dużej ilości - ok. 2 mld par rocznie - obuwie produkowane na Dalekim Wschodzie. Głównymi producentami są Chiny, Wietnam i Indonezja. Obuwie produkowane w Europie, w około 80% ma wierzch wykonane ze skóry naturalnej, obuwie importowane z Dalekiego Wschodu - na odwrót, w około 80% ma wierzchy tekstylne. Jako materiały spodowe w ponad 80% obuwia stosowane są materiały polimerowe, głównie wulkanizowana guma, plastyfikowany PVC, kauczuki termoplastyczne i poliuretany.

W Polsce produkowane jest ok. 40 mln par obuwia rocznie. Krajowy przemysł obuwniczy zgrupowany jest w kilku rejonach - Śląsk, okolice Częstochowy i Myszkowa, Pomorze - okolice Słupska, Mazowsze - okolice Radomia, Łukowa i Łaskarzewa, Małopolska - okolice Kalwarii Zebrzydowskiej. W kraju zarejestrowanych jest kilka tysięcy podmiotów związanych z produkcją obuwia, większość to firmy małe i średnie.

Tak znaczne ilości użytkowanego obuwia oznaczają również znaczne ilości odpadów i obuwia poużytkowego. Po zakończeniu cyklu życia zużyte obuwie staje się odpadem, trudnym do zagospodarowania ze względu na wielomateriałową i złożoną budowę. Jako materiały wierzchu najczęściej stosowane są skóra naturalna i materiały tekstylne, jako materiały spodowe - polimery syntetyczne (plastyfikowany PVC, poliuretany, kauczuki termoplastyczne i wulkanizowana guma. Dodatkową trudnością w zagospodarowaniu zużytego obuwia lub jego bezpiecznej utylizacji jest fakt, że nie ma systemu wydzielonego, selektywnego zbierania odpadów obuwia.

Należy koniecznie podjąć działania mające na celu poprawę zarządzania odpadami obuwia poużytkowego i jego recykling lub powtórne użycie. O wielkości obciążenia środowiska naturalnego omawianymi odpadami może świadczyć przybliżone wyliczenie, podane poniżej.

Każdego roku na polskim rynku konsumenckim obecne jest ok. 150 mln par obuwia, i tyle samo obuwia zostaje wycofane z użytkowania, stając się odpadem poużytkowym.

Około 68 mln par obuwia ma wierzchy skórzane, a około 78 mln par – tekstylne.

Przyjmując średnią wagę pary obuwia na 0,6 kg mamy w kraju ponad 41 000 ton zużytej skóry i blisko 40 000 ton odpadów tekstylnych. Podobnie, rozpatrując ilości odpadów polimerowych, możemy w przybliżeniu określić, że rocznie generowanych jest 22 000 ton plastyfikowanego PVC, 56 000 ton poliuretanów, 44 000 ton zużytych kauczuków termoplastycznych i 21 000 ton odpadów wulkanizowanej gumy. Tak wielkie ilości materiałów odpadowych, wprowadzanych do środowiska w wyniku zużycia użytkowanego obuwia powinny w większym niż obecnie stopniu podlegać recyklingowi. Podstawy technologii tego recyklingu będą opracowane w niniejszym projekcie.

Projekt jest w pełni zgodny ze strategią Zrzeszenia - OIBS. Zakłada ona m.in. działania na rzecz ochrony środowiska, ułatwianie dostępu do nowych technologii i przekazywanie informacji o nich.

Cele Projektu wpisują się w strategię działania OIBS. Szczególnie cenne w przedkładanym projekcie jest jego ukierunkowanie na sektor MŚP, a takie zakłady są większością wśród zrzeszonych w OIBS.

Wyniki Projektu wykorzystane zostaną w krajowym przemyśle obuwniczym i przetwórstwie tworzyw sztucznych. Przewiduje się wykorzystanie nowoopracowanych technologii utylizacji odpadów w poszczególnych zakładach, też tworzenie instalacji wspólnych dla zbierania odpadów w postaci obuwia poużytkowego. Wyniki projektu i sam fakt jego realizacji będą szeroko propagowane, zarówno na etapie zbierania informacji ankietowych jak i w czasie realizacji zadań Projektu. Organizowane konsultacje i udział konferencjach będą służyły bieżącej konsultacji ze środowiskiem, dla którego projekt jest realizowany. Przewiduje się akcje informacyjne skierowane do środowisk konsumenckich.